Prąd z pierwszej polskiej elektrowni jądrowej w 2036 r.

W czwartek dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w resorcie przemysłu Paweł Gajda przedstawił na konferencji prasowej w Katowicach "główne założenia aktualizacji" Programu polskiej energetyki jądrowej (PPEJ).

Wprowadzając temat minister przemysłu Marzena Czarnecka zastrzegła, że założenia aktualizacji prezentowane są teraz, ponieważ we wtorek MP dostało wytyczne Najwyższej Izby Kontroli odnośnie nieprawidłowości, stwierdzonych w poprzedniej wersji PPEJ.

Dyrektor Gajda uściślił, że wobec wytycznych NIK główne założenia PPEJ nie ulegną zmianie, natomiast potrzebne korekty - dotyczące np. przypisania nadzoru administracji nad niektórymi zagadnieniami - powodują, że ostateczny kształt aktualizacji pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Wojciech Wrochna zaprezentuje oficjalnie w perspektywie ok. dwóch tygodni.

Jak potwierdził Gajda, aktualizacja potwierdza główny cel z poprzedniej wersji PPEJ z 2020 r.: budowy dwóch elektrowni jądrowych o łącznej mocy 6 do 9 GW w oparciu o wodne reaktory generacji III+.

Dyrektor potwierdził niezmienność dotychczasowych założeń budowy pierwszej elektrowni jądrowej w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino przez należącą do Skarbu Państwa spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) jako jedynego inwestora, z konsorcjum Westinghouse-Bechtel.

Zawarty w obecnej aktualizacji harmonogram dot. pierwszej elektrowni zakłada przekazanie placu budowy wykonawcy do rozpoczęcia prac przygotowawczych jeszcze w tym roku, raport lokalizacyjny w przyszłym i pozwolenie na wstępne roboty budowlane w 2027 r.

Zezwolenie na budowę z punktu widzenia prawa atomowego (tzw. pierwszy beton jądrowy) przewidziane jest w 2028 r., a zakończenie prac budowlanych na pierwszym bloku w 2035 r. Później prowadzone mają być procesy rozruchu, testów, pierwszy załadunek paliwa, osiągnięcie krytyczności i synchronizacja z siecią.

"Według dzisiejszego harmonogramu, przygotowanego przez spółkę (PEJ), celem jest, żeby pierwszy prąd do sieci popłynął w roku 2036 r. i później w kolejnych latach, czyli w 2037 r. i 2038 r. kolejne bloki, aby w 2038 r. mieć całą elektrownię pracującą, a od 1 stycznia 2039 r. mieć dyspozycyjną elektrownię w całości pracującą na potrzeby krajowego systemu elektroenergetycznego" - zasygnalizował przedstawiciel resortu przemysłu.

Gajda zaznaczył, że trwają końcowe prace nad podpisaniem umowy NDA, czyli umowy pomostowej pomiędzy obecnie obowiązującą umową (z perspektywą do 30 marca br.), a właściwym kontraktem, czyli EPC (Energy Performance Contracting). Umowa NDA określi m.in. podział obowiązków, w tym kto jest odpowiedzialny za pozwolenie na budowę i ewentualne opóźnienie tego pozwolenia. Dyrektor zaznaczył, że negocjacje tej umowy są trudne.

Dopinane jest finansowanie inwestycji: poza wkładem własnym SP (ustawę w tej sprawie przyjął w czwartek Senat) i 40 proc. zaangażowania Exim Banku, zapewnienie pozostałych 30 proc. jest na różnym etapie (podpisano kilka umów wstępnych na różne kwoty).

Trwa notyfikacja w Komisji Europejskiej wniosku o pomoc publiczną w formie dwustronnego kontraktu różnicowego (CfD), dokapitalizowania inwestora (czyli spółki PEJ) oraz objęcia gwarancjami SP całego długu.

Projekt ma wydaną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach i decyzję o ustaleniu lokalizacji. Na końcowym etapie są m.in. prace geologiczne, niezbędne do przygotowania raportu lokalizacyjnego. Rozpoczęto prace nad przygotowaniem wstępnego raportu, aby wystąpić z wnioskiem o zezwolenie prezesa Państwowej Agencji Atomistyki. Trwają prace związane z przygotowaniem infrastruktury towarzyszącej oraz z zaangażowaniem krajowego przemysłu.

Dyrektor Gajda jako istotne w aktualizacji - wynikające m.in. z wystąpienia NIK - wskazał kwestie modelu realizacji drugiej elektrowni. Jak podkreślił, wybór partnera strategicznego, a nie tylko technologii, ma nastąpić w sposób zintegrowany (jednoczesny wybór dostawcy technologii i generalnego wykonawcy w powiązaniu z elementami finansowania) w jednym postępowaniu w trybie konkurencyjnym.

"Szukamy także oferty finansowej ze strony oferentów, która obejmowałaby zarówno finansowanie dłużne, ale także udział kapitałowy oferenta, bądź jakiegoś członka konsorcjum na etapie budowy. To element motywujący do sprawnej realizacji inwestycji" - wskazał Gajda.

Aktualizacja zwraca też uwagę na najszybsze zaangażowanie polskiego przemysłu w procesy tak budowy, jak i eksploatacji elektrowni, a także na umożliwienie udziału odbiorców końcowych we własności elektrowni.

"Badamy, jakie byłoby potencjalne zaangażowanie np. przemysłu energochłonnego, który interesuje się co do zasady inwestycjami jądrowymi, SMR-ami. Chcemy pokazać, że jest możliwość, żeby dołączyć się do tego projektu na różnych etapach. Dzięki temu może można zmniejszyć konieczność zapewnienia np. finansowania dłużnego dzięki temu, że część kapitału mogłaby pochodzić z różnego rodzaju firm czy innych podmiotów, które będą włączane w projekt" - wyjaśnił Gajda.

Uściślił też, że poprzednia wersji PPEJ precyzowała dla drugiej elektrowni wybór technologii reaktorów wodnych ciśnieniowych, natomiast obecna aktualizacja wskazuje szerzej na reaktory wodne generacji III+.

Preferowane w aktualizacji PPEJ lokalizacje drugiej elektrowni to: Bełchatów i Konin, a pozostałe lokalizacje to Kozienice i Połaniec. "Wybieraliśmy spośród lokalizacji, które były już w wcześniejszych wersjach programu dlatego, że wskazanie dodatkowych lokalizacji spowodowałoby konieczność m.in. oceny oddziaływania na środowisko, a to jest proces, który w 2014 r. potrwał ponad rok" - wyjaśnił Gajda.

"Dlatego uznaliśmy, że nie warto czekać. Szczególnie Bełchatów i Konin bardzo zabiegają o tę inwestycję, są chętne, a proces trzeba rozpocząć najszybciej. Listę ograniczyliśmy do tzw. lokalizacji powęglowych, czyli tam, gdzie dzisiaj funkcjonują elektrownie węglowe, bo chcemy realizować transformację od węgla do atomu" - nawiązał do hasła minister Czarneckiej dyrektor.

Zasygnalizował jednocześnie potrzebę przypatrywania się różnym inicjatywom i potencjalnym dalszym inwestycjom dla energetyki jądrowej w innych lokalizacjach.

Zapowiedział, że pod kątem drugiej elektrowni teraz rozpoczną się analizy i badania eliminujące występowanie tzw. wad wykluczających, które z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego mogłyby uniemożliwić jej budowę Równolegle będzie prowadzony proces wyboru partnera strategicznego, czyli dostawcy technologii oraz generalnego wykonawcy.

Zgodnie z harmonogramem aktualizacji na ten rok planowane są: przeprowadzenie wstępnego screeningu lokalizacji drugiej elektrowni jądrowej, rozpoczęcie postępowanie konkurencyjnego (wstępny dialog z potencjalnymi partnerami, ogłoszenie warunków postępowania) oraz wystąpienie przez inwestora o decyzje zasadnicze dla potencjalnych lokalizacji.

W przyszłym roku zakładane jest wydanie decyzji zasadniczych, rozpoczęcie badań lokalizacyjnych i środowiskowych, a także wybór partnera strategicznego. Ostateczne ustalenie modelu biznesowego, wystąpienie z wnioskiem notyfikacyjnym do KE oraz złożenie wniosku o wydanie decyzji środowiskowej zaplanowano na 2027 r.

Aktualizacja PPEJ zakłada wydanie decyzji środowiskowej, zakończenie badań lokalizacyjnych i decyzję o ustaleniu lokalizacji w 2028 r. W 2029 r. mogłoby nastąpić złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na budowę obiektu jądrowego przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki i rozpoczęcie prac przygotowawczych na terenie budowy.

Zgodnie z obecnym harmonogramem w 2031 r. powinno nastąpić wydanie zezwolenia na budowę, a rok później rozpoczęcie budowy pierwszego bloku. Zakończenie budowy pierwszego bloku wraz z rozruchem zakładane jest na 2040 r., a analogiczne działania dla dwóch kolejnych bloków - w latach 2041-42.

Rozpoczęły się już wstępne rozmowy z kilkoma potencjalnymi partnerami, pod kątem zbudowania docelowego postępowania konkurencyjnego (dyrektor Gajda potwierdził udział w tych rozmowach partnerów amerykańskich i francuskich).

MP chce, aby inwestor w tym roku wystąpił o decyzje zasadnicze dla lokalizacji (niezależnie, czy będzie nim PGE, PEJ czy jakiegoś rodzaju joint venture czy inny podmiot; decyzja jeszcze nie zapadła ze względu na m.in. trwający proces przejęcia przez PGE projektu konińskiego).

Ponadto, niezależnie od budowy dwóch pierwszych elektrowni, zgodnie z aktualizacją PPEJ resort zamierza prowadzić prace analityczne, żeby określić docelowo niezbędną zainstalowaną moc jądrową (niezależnie czy będą to duże bloki czy SMR). MP planuje przy tym przygotowanie do końca tego roku dokumentu resortowego, będącego mapą drogową dla SMR-ów w Polsce (ich lokalizacje będą wskazywali ew. inwestorzy).

Ponadto resort zamierza prowadzić analizy łączenia projektów jądrowych z wyzwaniami transformacji ciepłownictwa - pod kątem ew. kogeneracji.

Jako elementy towarzyszące programowi jądrowemu MP wymienia działania związane z rozwojem zasobów ludzkich i kompetencji, a także jak najszerszego włączenia w program polskiego przemysłu. Jeszcze w tym roku powstać mają pilotażowe projektu współpracy MP z wybranymi uczelniami.

We współpracy z NCBR powstaje program badawczy mający wspierać badania prowadzone przez uczelnie i instytuty badawcze, w tym badania wdrożeniowe dla przemysłu - pod kątem budowania kompetencji jądrowych.

MP chce też wprowadzić dodatkowy instrument wsparcia dla kluczowej infrastruktury badawczej wykorzystywanej w programie jądrowym, a także zapewnić wsparcie w procesie certyfikacji Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki dla różnego rodzaju instytucji, które mogą potem świadczyć usługi eksperckie, analizy dla PAA.

Minister Czarnecka wtrąciła tu, że jej ideą jest utworzenie instytutu certyfikacji nuklearnej, umożliwiającego certyfikację polskich przedsiębiorstw w zakresie produktów jądrowych.

Aktualizowany ma być Krajowy plan postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym, obejmując przygotowanie do budowy nowego składowiska powierzchniowego odpadów promieniotwórczych (MP prowadzi pod tym kątem dialog z paroma gminami), a także przygotowanie do budowy głębokiego składowiska dla odpadów wysokoaktywnych.

Dyrektor Gajda podkreślił w czwartek, że w zakresie komunikacji społecznej odnośnie rozwoju energetyki jądrowej w Polsce sytuacja jest bardzo dobra. Poparcie społeczne dla tematu jest wysokie, a szczególnie widać je w listach i pismach samorządów, podmiotów i organizacji wspierających budowę drugiej elektrowni jądrowej w Bełchatowie lub Koninie.(PAP)

mtb/ drag/