Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami

Szacuje się, że w województwie podkarpackim mieszka około 320 tysięcy osób z niepełnosprawnościami (na ponad 2 mln mieszkańców - dane GUS z czerwca 2024 r.)

Na Podkarpaciu takie osoby mogą liczyć na szerokie wsparcie - zaznacza Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki. W tym roku na ten cel przeznaczyłam 1 513 700 000 zł. To o 234 miliony więcej,  niż w 2024 r. Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów to jeden z moich priorytetów. Istotne jest, by nasze działania odpowiadały potrzebom i dawały osobom z niepełnosprawnościami zarówno w dużych aglomeracjach, jak i małych gminach równy dostęp do usług.

System wsparcia obejmuje między innymi pomoc finansową dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów. Na to zadanie zabezpieczonych jest w 2025 roku 1 161 000 059 zł, czyli o 132 771 000 zł więcej, niż w minionym roku.

Osoby z niepełnosprawnościami, które pozostają w miejscu zamieszkania otrzymują wsparcie w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych. Mogą liczyć na pomoc opiekunki, opiekuna bądź terapeuty w codziennym funkcjonowaniu, uczeniu i samodzielności, prowadzeniu rehabilitacji i zapewnieniu dostępu do opieki zdrowotnej. W bieżącym roku w budżecie wojewody przeznaczonych jest na ten cel 16 700 000 zł (więcej o 4 230 000 zł niż w 2024 r.).

Z kolei „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnościami” to program  mający na celu zapewnienie wsparcia osobom z niepełnosprawnościami w codziennym życiu i aktywności społecznej - mówi Irena Marszałek-Czekierda, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim.  Asystent pomaga w wykonywaniu codziennych czynności, z którymi dana osoba ma trudności, jak ubranie się, higiena, prowadzenie gospodarstwa domowego, poruszanie się, komunikacja z otoczeniem itp.

W tym roku na ten cel pójdą 74 141 940 zł (w 2024 r. było to 49 950 348 zł).

Wiem, ile troski i wysiłku wkładają opiekunowie, by właściwie zadbać o swoich najbliższych. Stąd też Program „Opieka wytchnieniowa”, który ma na celu wsparcie członków rodzin lub opiekunów osób niepełnosprawnych poprzez zapewnienie im czasowej, doraźnej pomocy w opiece - dodaje Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki. Program umożliwia opiekunom odpoczynek, regenerację sił oraz załatwienie spraw osobistych, podczas gdy osoba niepełnosprawna znajduje się pod fachową opieką.

Skierowany jest on do osób sprawujących bezpośrednią opiekę nad dziećmi od 2 do 16. roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności oraz osobami dorosłymi ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub orzeczeniem traktowanym na równi ze znacznym stopniem niepełnosprawności. 16 776 830 zł - to kwota przeznaczona na ten cel w 2025 r. (w minionym było to  12 902 252 zł).

Kolejne wsparcie to mieszkania wspomagane, czyli miejsce, gdzie osoby z niepełnosprawnościami - przy wsparciu specjalistów - przygotowywane są do niezależnego, samodzielnego życia.  Mieszkania te  dostosowane  są do indywidualnych potrzeb i możliwości ruchowych mieszkańców. Zapewniają im bezpieczne i komfortowe warunki do życia oraz uczą samodzielności.

Osoby z niepełnosprawnościami uczą się tu, jak samodzielnie dbać o zdrowie, gospodarować pieniędzmi, spędzać wolny czas, załatwiać sprawy w urzędach, przygotowywać posiłki, robić zakupy, prać, sprzątać. Sami płacą za czynsz, prąd, wodę, pokryją koszty wyżywienia, zakupu lekarstw, przejazdów, udziału w imprezach kulturalno-rekreacyjnych i wycieczkach – tłumaczy dyrektor Irena Marszałek-Czekierda.

A wojewoda podkarpacki podkreśla, że wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów to jeden z jej priorytetów.

Istotne jest, by nasze działania odpowiadały potrzebom i dawały osobom z niepełnosprawnościami zarówno w dużych aglomeracjach jak i małych gminach równy dostęp do usług. Stąd też bardzo dziękuję wójtom, burmistrzom, prezydentom, że zgłaszają chęć tworzenia kolejnych miejsc w których osoby z niepełnosprawnością przy wsparciu profesjonalistów będą mogły uczyć się samodzielności.

Kwota na mieszkania wspomagane w 2025 r. wyniosła 4 840 000 zł (w 2024 - 0 zł).

Z myślą o osobach potrzebujących powstają także centra opiekuńczo-mieszkalne. To sieć placówek pobytu dziennego i całodobowego, gdzie zapewnione są różnego rodzaju aktywności oraz rehabilitacje.
 

Aktualnie na terenie województwa mamy 13 takich jednostek – podaje dyrektor Wydziału Polityki Społecznej w PUW.  

Kwota na COM w 2025 to 19 317 209 zł (w 2024 r. 6 203 061 zł).

Istotna jest także rola środowiskowych domów samopomocy, które w stu procentach utrzymywane są z budżetu państwa a pobyt uczestników jest całkowicie bezpłatny. Na Podkarpaciu korzysta z nich ok. 3 tys. osób. Zabezpieczone w 2025 r. środki na ŚDS-y wynoszą 124 108 000 zł.

Środowiskowe domy samopomocy to ośrodki dziennego i całodobowego wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznym. Celem usług świadczonych w tego typu miejscach jest zwiększenie zaradności i samodzielności uczestników zajęć, a także ich integracja społeczna.

Natomiast domy pomocy społecznej służą osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie mogącym samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Celem działania DPS jest zapewnienie mieszkańcom warunków bezpiecznego i godnego życia, intymności, niezależności dostosowanej do poziomu sprawności i podtrzymywanie samodzielności. Każdy z DPS zapewnia całodobową opiekę oraz zaspokaja niezbędne potrzeby bytowe, edukacyjne, społeczne i religijne. Kwota zapisana na DPS-y w tym roku to  96 779 000 zł (w ubiegłym było to 77 044 000 zł).